Η εκδήλωση έγινε το απόγευμα της Παρασκευής 18 Μάρτη, στο κατάμεστο αμφιθέατρο του «9.84» στο Γκάζι. Παρεμβάσεις έκαναν ακόμα, ο Κυριάκος Ιωαννίδης,
υπεύθυνος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ (Διαβάστε αναλυτικά ΕΔΩ) και η Δέσποινα Μαστρολέων, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ (Διαβάστε αναλυτικά ΕΔΩ). Η πρόταση του ΚΚΕ για το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο είναι μια επικαιροποίηση της πρότασης που το Κόμμα είχε επεξεργαστεί και δημοσιοποιήσει πριν από 16 χρόνια περίπου. Στην ίδια βασική κατεύθυνση για Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο Γενικής Παιδείας, η πρόταση εμπλουτίστηκε με βάση τις εξελίξεις στην αστική στρατηγική για την εκπαίδευση, αλλά και με βάση το Πρόγραμμα του Κόμματος που ψηφίστηκε στο 19ο Συνέδριο. Παράλληλα, λαμβάνει υπόψη τη συλλογική μελέτη που έκανε το ΚΚΕ στο 18ο Συνέδριό του για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στη Σοβιετική Ένωση.
Στην ομιλία του ο Δημήτρης Κουτσούμπας είπε:
«Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι,
Αυτές τις ώρες που ο λαός μας ζει το δράμα των προσφύγων, η κυβέρνηση μαζί με τους εταίρους στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ με την Τουρκία, στηρίζει την επιδείνωση των συνθηκών εγκλωβισμού των προσφύγων στη χώρα μας και ετοιμάζεται στο όνομα της αξιολόγησης να δώσει το τελειωτικό χτύπημα στην κοινωνική ασφάλιση, να εξαπολύσει νέα φοροεπιδρομή στα φτωχά λαϊκά στρώματα. Παρόλα αυτά δεν θεωρούμε πολυτέλεια να συζητάμε για τη μόρφωση των παιδιών της λαϊκής οικογένειας.
Στον ένα αιώνα της ιστορίας του ΚΚΕ, θέσαμε συνεχώς στο επίκεντρο της προσοχής μας την πνευματική ανύψωση της εργατικής τάξης και όλων των καταπιεσμένων στρωμάτων, για την απόσπασή τους από την επιρροή της αστικής ιδεολογίας, το ξεπέρασμα των μορφωτικών ανισοτήτων που πηγάζουν από τις ταξικές αντιθέσεις της εκμεταλλευτικής κοινωνίας, του καπιταλισμού, την αντιπαράθεση με παλιές και σύγχρονες μορφές ιδεολογικής χειραγώγησης.
Το ενδιαφέρον αυτό δεν είναι και δεν ήταν ποτέ ακαδημαϊκό. Και αυτό επιβεβαιώνεται από την ίδια την ιστορική πείρα.
Δεν θα ήμασταν υπερβολικοί αν λέγαμε πως η ιστορία των εκπαιδευτικών ιδεών και αγώνων στη χώρα μας από την ίδρυση του Κόμματός μας το 1918 μέχρι τις μέρες μας, συμπορεύεται με τις θέσεις και τα αιτήματα που έθετε το ΚΚΕ.
Από το πρώτο κιόλας συνέδριό του, το 1918, ως ΣΕΚΕ, έθεσε την εξής θέση:
"Εκλαΐκευσις της εκπαιδεύσεως, αυστηρά εφαρμογή της υποχρεωτικής εκπαιδεύσεως, παροχή τροφής και των μέσων διδασκαλίας εις τα παιδιά, ανώτατος αριθμός δι' έκαστον διδάσκαλον 25 μαθηταί, εισαγωγή της δημοτικής γλώσσης εις όλην την εκπαίδευσιν" κ.α.
Θέσεις που με λίγα λόγια σημαίνουν ότι η εκπαίδευση πρέπει να οργανωθεί με τέτοιες προϋποθέσεις:
Από τη μια κοινωνικές, όπως η δωρεάν εξασφάλιση υγείας, φαρμάκων, τροφής, ρούχων, η απαγόρευση της παιδικής κι εφηβικής εργασίας, η στήριξη της φτωχής λαϊκής οικογένειας.
Και από την άλλη παιδαγωγικές, όπως η γλώσσα, τα μέσα και οι συνθήκες διδασκαλίας, ώστε να μπορεί όλος ο λαός να μορφωθεί, μαζί και οι μειονότητες σαν αναπόσπαστο κομμάτι του.
Και μόνο η παράθεση αυτού του αποσπάσματος δείχνει τη διαχρονικότητα ενός αιτήματος που ακόμα και σήμερα, 98 χρόνια μετά, δεν έχει υλοποιηθεί.
Κι αυτό έχει την εξήγησή του.
Η θέση του ΚΚΕ για λαϊκή παιδεία, με όλες τις διακυμάνσείς της, την πορεία επεξεργασίας της, που σχετίζονταν και με το βαθμό ωρίμανσης του Κόμματος, βρίσκονταν και συνεχίζει βρίσκεται στον αντίποδα της αστικής αντίληψης που υποτάσσει την παιδεία στις εκάστοτε εκμεταλλευτικές ανάγκες.
Η θέση για Λαϊκή παιδεία, η πρακτική δράση σύμφωνα με αυτήν (όπως στις συνθήκες της κατοχής, της Ελεύθερης Ελλάδας, του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, στην πολιτική προσφυγιά), η επεξεργασία στόχων πάλης για το σήμερα, πηγάζει από την ίδια τη φυσιογνωμία του, ως συνειδητό, οργανωμένο, πρωτοπόρο τμήμα της εργατικής τάξης που έχει στρατηγικό στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.
Αλλωστε, κακά τα ψέματα, το αστικό κράτος δεν έχασε ποτέ από τη στόχευσή του, την απομάκρυνση των κομμουνιστικών αντιλήψεων από την εκπαίδευση.
Με χοντροκομμένα μέτρα, όπως:
- Η επιτροπή του υπουργείου Παιδείας το 1927 "για την καταπολέμηση του κομμουνισμού στα σχολεία",
- Οι διώξεις πρωτοπόρων εκπαιδευτικών, οι εξορίες, οι φυλακίσεις,
- Η περιβόητη εγκύκλιος του Γεωργίου Παπανδρέου του 1965 προς τα σχολεία, για την ανάγκη να καταδικαστεί στη συνείδηση της νεολαίας ο κομμουνισμός ως εχθρός του έθνους και της δημοκρατίας...
- Το ιδεολογικό περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων,
- Οι διάφοροι μηχανισμοί ενσωμάτωσης στο ευρωενωσιακό οικοδόμημα και άλλα.
Και η αλήθεια είναι ότι η αστική τάξη έχει πλήρη επίγνωση, της δυνατότητας οι πρωτοπόρες ιδέες και για την παιδεία, τη μόρφωση, τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, να γίνουν κτήμα των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων, όπλο στην πάλη τους για την κατάργηση της εκμετάλλευσης.
Σκεφτείτε μόνο, πόσοι και πόσοι κορυφαίοι επιστήμονες, παιδαγωγοί -υπό την ακτινοβόλο επίδραση της Οκτωβριανής επανάστασης και των πρωτοπόρων ιδεών- στρατεύθηκαν στο ΚΚΕ ή δίπλα του, άφησαν πίσω τους ανυπέρβλητες θεωρητικές παρακαταθήκες και πρακτικό εκπαιδευτικό έργο για τη μόρφωση του λαού μας.
Αρνήθηκαν όμως τις δάφνες και τις τιμές του εκμεταλλευτικού συστήματος. Και γι' αυτήν τους την επιλογή εξορίστηκαν, πέθαναν φτωχοί και χωρίς την ακαδημαϊκή αναγνώριση άλλων.
Όμως έμειναν στη συνείδηση του λαού ως Δάσκαλοι με το "Δ" κεφαλαίο.
Ενδεικτικά και μόνο αναφέρουμε τον Δημήτρη Γληνό, τη Ρόζα και τον Γιάννη Ιμβριώτη, τον Μιχάλη Παπαμαύρο, τον Κώστα Σωτηρίου, την Ελλη Αλεξίου, τον Γιώργη Αθανασιάδη.
Προσωπικότητες που το έργο τους βαραίνει ως κληρονομιά και παρακαταθήκη την ιστορία του ΚΚΕ, αποτελεί μέρος αυτής της ιστορίας και οπωσδήποτε θα το τιμήσουμε στα πλαίσια των πολύμορφων εκδηλώσεων μπροστά στα 100 χρόνια του Κόμματος μας.
Δίνει όμως και συμπέρασμα πολύτιμο, που κρατάμε εμείς αλλά πολύ περισσότερο πρέπει να διαφυλάξουν ως κόρη οφθαλμού οι νέες γενιές των επιστημόνων, ότι: "Η πρωτοπόρα σκέψη ανθίζει στον αγώνα για την κατάργηση της εκμετάλλευσης".
Σήμερα συνεχίζουμε.
Η πρόταση του ΚΚΕ για το σχολείο των λαϊκών αναγκών, των κοινωνικών δυνατοτήτων και απαιτήσεων της εποχής μας, είναι συμβολή στην προβολή της πρότασης διεξόδου, της ρεαλιστικότητας και αναγκαιότητας του σοσιαλισμού.
Αποτελεί ταυτόχρονα, όπλο στην αντιπαράθεση με τις κατά καιρούς αλλαγές που προωθούνται από το κεφάλαιο, το αστικό κράτος και τους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς στους οποίους συμμετέχει η Ελλάδα.
Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι,
Άλλη μια φορά, μια αστική κυβέρνηση, αυτή τη φορά με την ετικέτα της "αριστεράς", διεξάγει έναν "διάλογο" για την Παιδεία, με σκοπό να προωθήσει στο επόμενο διάστημα, σε συνάρτηση φυσικά και με γενικότερες πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, μια σειρά από εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις.
"Ήμουνα νιος και γέρασα", θα πει κάποιος και σωστά.
Πράγματι, ένας γονιός μαθητή Γ' Λυκείου έχει ζήσει, ούτε έναν, ούτε δυο αλλά τουλάχιστον 5 διαλόγους για την Παιδεία. Τι άλλαξε προς το καλύτερο για τη λαϊκή οικογένεια και τα παιδιά του λαού;
Μήπως έχει σταματήσει η μόρφωση να είναι εμπόρευμα, να καθορίζεται η πρόσβαση σε αυτήν ανάλογη με την τσέπη της οικογένειας;
Μήπως έχουν καλυφθεί οι ανάγκες για εκπαιδευτικούς, τη στιγμή μάλιστα που χιλιάδες νέοι εκπαιδευτικοί, βρίσκονται στα αζήτητα της ανεργίας, της ελαστικής εργασίας;
Μήπως έχουν επιλυθεί τα χρόνια συσσωρεμένα προβλήματα που αφορούν στη σχολική καθημερινότητα;
Από εκείνα που είναι τα πιο στοιχειώδη όπως καθαριότητα, αντισεισμική προστασία, κ.ο.κ, μέχρι άλλα που κακώς εννοούνται σαν το "κάτι παραπάνω", ενώ είναι τα αναγκαία για μια ουσιαστική μορφωτική διαδικασία, όπως η υποδομή που απαιτείται για όλα τα μαθήματα που διδάσκονται, οι κατάλληλοι χώροι για αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες;
Και αναρωτιόμαστε: Από τη στιγμή που στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του κεφαλαίου είναι η όσο το δυνατόν πιο γρήγορη κατά κύριο λόγο παροχή δεξιοτήτων και με λιγότερο κόστος, τότε:
Θα σταματήσουμε να ακούμε ότι οι μαθητές δεν μπορούν να εκφραστούν καλά, να κατανοήσουν πιο σύνθετες έννοιες;
Θα πάψει επιτέλους το γεγονός να διδάσκεται η Γλώσσα μέσα από συνταγές μαγειρικής και προσκλήσεις για πάρτι; Έλειψαν τα όμορφα κείμενα, τα ποιήματα; Γιατί περιορίζεται η δημιουργικότητα στα γλωσσικά μαθήματα, ξεκινώντας από το Δημοτικό και φτάνοντας έως στο Λύκειο;
Γιατί όλος ο όγκος των πληροφοριών που οι αριστούχοι των Πανελλαδικών Εξετάσεων απέκτησαν κατά τη διάρκεια των μαθητικών τους χρόνων, σβήστηκαν μετά από ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα ή και μονομιάς από το μυαλό τους;
Ίσως θα ρωτήσει κάποιος: "είναι ίδιο το σχολείο σήμερα με αυτό πριν 50 χρόνια ή και πριν 20 χρόνια";. Τίποτα δεν έχει αλλάξει;
Φυσικά και το σχολείο αλλάζει. Δεν μπορεί να μην αλλάζει, γιατί παρακολουθεί τις εξελίξεις στην οικονομία, στην παραγωγή. Αλλάζει όμως για τα συμφέροντα του κεφαλαίου.
Και αυτή είναι η ουσία των δεκάδων εκσυγχρονιστικών, μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων που ούτε αποσπασματικές είναι, ούτε χωρίς σχέδιο, όπως πολλοί υποκριτικά υποστηρίζουν.
Και αυτό επιβεβαιώνεται από την "κόκκινη κλωστή" που συνδέει τις αντιδραστικές αλλαγές, χρόνια τώρα στο σχολείο.
Από το ζήτημα της ροής προς την πρόωρη επαγγελματική κατάρτιση, το περιεχόμενο των σπουδών και την έμφαση σε δεξιότητες, μέχρι τις προσπάθειες "αυτονόμησης" των σχολικών μονάδων.
Φυσικά, εμείς δεν λέμε ότι όλα τα αστικά κόμματα είναι ίδια. Προφανώς και έχουν διαφορετικές θέσεις, και στο ζήτημα της εκπαίδευσης. Διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες.
Ομως ας αναρωτηθούμε:
Πόσο απέχει η άποψη του προέδρου της Επιτροπής Διαλόγου που έχει στήσει η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ για ένα σχολείο που λέει ότι "θα βγει από την τυποποιημένη ανωνυμία και θα αποκτήσει διακριτή φυσιογνωμία και brand name", από εκείνο το προκλητικό ερώτημα του εκπρόσωπου του ΠΑΣΟΚ στον διάλογο για την παιδεία το 2009: "Γιατί κάποιος να έχει το δικαίωμα να επιλέξει την οδοντόπαστα που θα αγοράσει αλλά όχι τις σπουδές και το δάσκαλο του παιδιού του";
Και για μην πάμε μακριά, δείτε και το 3ο Μνημόνιο που όλα τα κόμματα ψήφισαν. Βάζει ξεκάθαρα, ότι οι αλλαγές στην εκπαίδευση θα ελέγχονται με βάση τις εκθέσεις του ΟΟΣΑ.
Με λίγα λόγια ρωτούν:
- Προχώρησαν τα κλεισίματα σχολείων;
- Άλλαξε προς το χειρότερο η αναλογία μαθητών - εκπαιδευτικού ανά τάξη;
- Θα αναζητούν τα σχολεία χορηγούς;
- Θα υπάρξει κατηγοριοποίηση ανάμεσα στα σχολεία, ανάμεσα σε γειτονιές και δήμους, και επίσημα πια;
Ας μην καυχιέται λοιπόν ο υπουργός Παιδείας ότι δήθεν θα αλλάξει προς το καλύτερο το τοπίο στην εκπαίδευση, επειδή συμφώνησε σε νέα έκθεση με τον ΟΟΣΑ.
Γιατί τα σημεία προς συζήτηση, δεν είναι άλλα από αυτά που πάντα βάζει αυτός ο οργανισμός, όπως:
- Η αξιολόγηση με βάση τα κριτήρια της αγοράς,
- Η αυτονομία των σχολικών μονάδων που δεν είναι άλλο πράγμα από την αναζήτηση χορηγών και την ανοιχτή πια κατηγοριοποίηση των σχολικών προγραμμάτων.
Όμως, για να μην αδικούμε την κυβέρνηση και τα επιτελεία της. Εχουν να πουν και κάτι διαφορετικό.
Ο νέος πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, που διόρισε η κυβέρνηση, γράφει ότι "για τον διαρκή εξορθολογισμό και επομένως την εξοικονόμηση πόρων απαιτείται αντι - δογματισμός, αντι - ιδεοληψία, αλλά και μετα - συντεχνιακότητα"! Δηλαδή, σύμφωνα με τους κυβερνώντες, το να διεκδικείς κάλυψη των λαϊκών μορφωτικών αναγκών, άρα να συγκρούεσαι με αυτή την πολιτική είναι δογματισμός και ιδεοληψία! Και ολίγον μετα- συντεχνιακότητα ως καρύκευμα της αντιδραστικής κυρίαρχης προπαγάνδας...
Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι,
Το ΚΚΕ δεν αντιμετωπίζει τις εξελίξεις αμήχανα, ούτε αναπολώντας παλαιότερες εποχές.
Η κριτική μας δείχνει μπροστά. Προς το μέλλον. Και γι' αυτό μπορούμε να απαντάμε και στο σήμερα, με αιτήματα και στόχους πάλης, ακόμα και συνθήματα.
Για να μπαίνουν εμπόδια στην εφαρμογή αυτής της πολιτικής, να κατανοείται ότι και στην εκπαίδευση, η ουσία του προβλήματος δεν είναι άλλη από τον αστικό - ταξικό χαρακτήρα της. Να ανοίγει ο δρόμος για ριζικές αλλαγές στην οικονομία και στην κοινωνία.
Ένα σύνθημα ακούγεται δεκαετίες τώρα από μαθητές, φοιτητές, εκπαιδευτικούς, γονείς, από εργατικές - λαϊκές δυνάμεις, συνολικότερα, χωρίς απαραίτητα να συμφωνούν με το ΚΚΕ και την πρόταση διεξόδου του.
Είναι το σύνθημα: "η μόρφωση δεν είναι κονσέρβα να πουλιέται, δικαίωμά μας είναι, με αγώνες κατακτιέται".
Το σύνθημα αυτό, η απαίτηση να μην είναι η μόρφωση εμπόρευμα, διαχωρίζει πλήρως το ΚΚΕ από τις αστικές πολιτικές δυνάμεις, από τις οπορτουνιστικές δυνάμεις.
Γιατί μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας έχει θέση ξεκάθαρη, για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση, για κατάργηση σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης, της ιδιωτικής, επιχειρηματικής δράσης.
Η σοσιαλιστική κοινωνία αναλαμβάνει την αποκλειστική ευθύνη, μέσω του Κεντρικού Σχεδιασμού και της κοινωνικοποίησης των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, να παρέχει όλες τις απαραίτητες δομές για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου.
Συγκροτείται σύστημα εκπαίδευσης και διαπαιδαγώγησης με κρατική ευθύνη στην οποία εντάσσεται οργανικά το σχολείο αλλά και όλες οι δομές που το εργατικό κράτος οργανώνει για τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών.
Σε αυτές τις δομές η πρόσβαση είναι καθολική, δημόσια και δωρεάν. Το περιεχόμενό τους αφορά όλες τις πτυχές της ανάπτυξης της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου (αθλητισμό, τέχνες, παιχνίδια, κατασκηνώσεις, επιστήμες κ.ά.).
Η πρόταση για Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο Σύγχρονης Γενικής Παιδείας, είναι ρεαλιστική, αναγκαία και πρωτοπόρα.
Είναι απάντηση προοδευτική για τις ανάγκες του λαού.
Ο καπιταλισμός ούτε θέλει, ούτε μπορεί να αναπτύξει στην εργατική τάξη το σύνολο των ικανοτήτων που επιτρέπει και απαιτεί το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων.
Έτσι, παρατηρούμε και την υποτίμηση επιστημονικών αντικειμένων (και αντίστοιχων σχολικών μαθημάτων) που δε συμβάλλουν άμεσα στην καπιταλιστική κερδοφορία αλλά και τη στρέβλωση των επιστημονικών αρχών τους που συμβάλλει στην ιδεολογική αναπαραγωγή των κυρίαρχων αξιών.
Είναι απάντηση ρεαλιστική και αναγκαία. Γιατί ενώ οι εξελίξεις στην παραγωγή δίνουν τη δυνατότητα να παράγεται ολοένα και περισσότερος πλούτος από την εργαζόμενη ανθρωπότητα με λιγότερο χρόνο εργασίας, με λιγότερο κόπο και ιδρώτα από την εργατική τάξη, αυτή η δυνατότητα εμποδίζεται από την επιδίωξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας.
Ενώ υπάρχουν όλες οι υλικές προϋποθέσεις όλα τα παιδιά μέχρι τα 18 έτη να μορφώνονται ολόπλευρα, να μην αναγκάζονται να δουλεύουν, το σύστημα σπρώχνει 15χρονα στην εργασία για ψίχουλα.
Η πρόταση του ΚΚΕ είναι πραγματικά πρωτοπόρα γιατί απαντά θετικά στο ερώτημα αν όλοι μπορούν να μάθουν.
Γιατί δεν διαχωρίζει τους μαθητές.
Γιατί βασίζεται στα πορίσματα των επιστημών, αξιοποιεί τη σοσιαλιστική εκπαιδευτική πείρα και τις κατακτήσεις της.
Το σχολείο για το οποίο μιλάμε είναι Ενιαίο.
Εμείς θέλουμε ένα σχολείο που θα δουλεύει για την όσο το δυνατόν αρμονική ανάπτυξη των ικανοτήτων. Ένα σχολείο που θα οργανώνει την επαφή του νέου με όλες τις πτυχές του ανθρώπινου πολιτισμού.
Να μπορεί το παιδί, ο νέος να διευρύνει τις παραστάσεις του, τα ερεθίσματά του, γιατί πιστεύουμε ακράδαντα ότι κάθε άνθρωπος δεν έχει μόνο μια ικανότητα, αλλά πολλές. Η προσωπικότητα του ανθρώπου, αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο που δεν κατακερματίζεται για να αντιμετωπιστεί ξεχωριστά.
Κάθε άνθρωπος μπορεί να συμβάλλει από πολλούς δρόμους στην οικοδόμηση της νέας κοινωνίας, ανεξάρτητα από την επαγγελματική επιλογή που θα κάνει.
Σε αυτή τη βάση αντιμαχόμαστε αντιδραστικές αντιλήψεις που όλες συγκλίνουν στο ότι "κάποιοι δεν παίρνουν τα γράμματα", είτε στην πιο πονηρή ότι "κάποιοι έχουν άλλου είδους ευφυΐες" και γι' αυτό το σχολείο πρέπει να διαφοροποιείται.
Γιατί προφανώς υπάρχουν παιδιά με διαφορετικές κλίσεις, ταλέντα, κλπ.
Ικανά σε κάποια πεδία και λιγότερο προχωρημένα σε άλλα.
Αυτή η τάση μπορεί να εκφράζει -και συνήθως έτσι είναι- και διαφορετική κοινωνική καταγωγή.
Το ζήτημα όμως είναι άλλο: Ποια είναι η ευθύνη της κοινωνίας απέναντι σε όλα τα παιδιά.
Σε τελική ανάλυση, γιατί ένα ενιαίο σχολείο δεν μπορεί να αναπτύσσει εξίσου όλα τα ταλέντα των μαθητών, να δίνει κατ' αρχάς σε όλους τη δυνατότητα να τα ανακαλύψουν;
Εμείς μιλάμε για ένα σχολείο θεωρίας και πράξης. Που η θεωρία δεν θα συναντιέται απλά με την πράξη, αλλά θα είναι η μια, στοιχείο της άλλης.
Η εργασία θα έχει κεντρικό ρόλο στην αγωγή του νέου ανθρώπου. Θα καταξιώνεται στη συνείδηση του μαθητή ως κινητήρια δύναμη της κοινωνίας.
Άλλωστε, είναι στο DNA της κομμουνιστικής ιδεολογίας ο σκοπός της κατάργησης του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας, της αντίθεσης διανοητικής - χειρωνακτικής εργασίας. Και αυτό όχι από μια απέχθεια προς τη δουλειά με το χέρι, αλλά με βάση την αρχή ότι η εργατική τάξη πρέπει να είναι μορφωμένη για να μπορεί να ασκήσει αποτελεσματικά τη δική της εξουσία.
Ακόμα παραπέρα. Η σύνδεση θεωρίας και πράξης, η κατεύθυνση για μια όσο το δυνατόν ισόρροπη ανάπτυξης της αυριανής εργατικής βάρδιας, είναι πρακτική απάντηση στο καθήκον της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.
Μόνο σε συνθήκες κατάργησης της ταξικής εκμετάλλευσης μπορεί να αναπτυχθεί και μόνο μια τέτοια κοινωνία την έχει ανάγκη. Ως συνέπεια αυτού, αντιπαλεύει την μονόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας που αναπαράγεται στο αστικό σχολείο και την αστική κοινωνία.
Εξασφαλίζει την καθολική ετοιμότητα προς οποιαδήποτε μορφή της, την όσο το δυνατόν πιο ελεύθερη επιλογή του είδους της εργασιακής δραστηριότητας καθώς και την δυνατότητα της αλλαγής της.
Είναι η απάντηση που δίνει το εργατικό κράτος στην αντικειμενική τάση που υπάρχει και σήμερα. Η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων να δίνει νέα γνωστικά πεδία, νέες εφαρμογές, που περισσότερο υποκαθιστούν όχι μόνο χειρωνακτική, αλλά και νοητική εργασία.
Είναι η απάντηση που δίνει η νέα κοινωνία στις δυνατότητες για διεύρυνση της γενικής μόρφωσης, της ειδίκευσης, της κινητικότητας της σύγχρονης εργατικής τάξης.
Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι,
Δεν αποτελεί δευτερεύον ούτε τεχνικό ζήτημα, το θέμα των υποδομών του σχολείου. Τέτοιων που θα μπορούν να ικανοποιούν διευρυμένα τις σύνθετες ανάγκες των νέων.
Δείτε σήμερα τι συμβαίνει:
- Βιβλιοθήκη έχουν το 44% των Δημοτικών, 56% των Γυμνασίων, 50% των Λυκείων, το 37% των ΕΠΑΛ και των ΕΠΑΣ.
- Γυμναστήριο έχουν το 19% των Δημοτικών, 42% των Γυμνασίων, 42% των Λυκείων, 17% των ΕΠΑΛ και των ΕΠΑΣ.
- Μόνο το 16% των Δημοτικών Σχολείων έχουν εργαστήρια φυσικών επιστημών, γιατί προφανώς δεν χρειάζεται τα παιδιά σε αυτή την ηλικία να προσεγγίζουν τη γνώση μέσω πειραμάτων, αλλά μόνο στα χαρτιά.
- Και μόνο τα μισά ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ έχουν εργαστήρια φυσικών επιστημών, σε έναν χώρο που είναι πιο προσανατολισμένος στην πρακτική...
Στη δική μας αντίληψη, το κράτος παίρνει όλα τα μέτρα ώστε η αναγκαία παραμονή να γίνεται σε σύγχρονους χώρους και υποδομές, για όλες τις δραστηριότητες, που βέβαια δεν μπορεί να είναι η αίθουσα διδασκαλίας για όλες τις λειτουργίες.
Σε αυτή την κατεύθυνση, παίρνονται άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα για τη διαμόρφωση ανάλογων σχολικών μονάδων, σε μια άλλη λογική με εργαστήρια, χώρους άθλησης, θεάτρου, μουσικής, αλλά και υποδομές σίτισης.
Και στο ερώτημα που μπορεί κάποιος να θέσει: "Καλά είναι δυνατόν στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης να μιλάτε για σύγχρονες υποδομές, δημόσιες και δωρεάν για όλα τα παιδιά, όταν δεν υπάρχει ευρώ για φωτοτυπικό χαρτί";
Απαντάμε το εξής:
Σύγχρονα σχολεία, με σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή και χώρους άθλησης και πολιτισμού, υπάρχουν και τώρα, αλλά τα χαίρονται λίγοι, είναι προνόμιο αυτών που έχουν.
Κάντε μια βόλτα στα βόρεια προάστια και δείτε κάτι υπερσύγχρονα ιδιωτικά σχολεία με γήπεδα, πισίνες, χώρους δημιουργίας, εργαστήρια, κ.ά.
Σκεφθείτε ότι όλα αυτά είναι ιδρώτας του εργαζόμενου που καρπώνεται ο καπιταλιστής και επενδύει στην παιδεία του για να βγάλει κέρδη.
Να λοιπόν ποια είναι η λύση. Να φύγουν οι καπιταλιστές από τη μέση και έτσι να πάψει το κέρδος να είναι ο σκοπός της παραγωγής και της οικονομίας.
Όταν γίνει αυτό, τότε και σχολεία σύγχρονα θα φτιαχτούν και όλα τα παιδιά θα έχουν πρόσβαση σε αυτά.
Να λοιπόν γιατί λέμε ότι είναι και ανάγκη και δυνατότητα. Ο πλούτος που παράγει η ανθρωπότητα έχει κάνει ήδη πραγματικότητα ένα τέτοιο σχολείο, αλλά για λίγους. Το ποιος έχει πρόσβαση σε αυτό και ποιος κερδίζει από αυτό είναι ζήτημα πολιτικής εξουσίας, ζήτημα αλλαγής τάξης στην εξουσία, κοινωνικοποίησης του πλούτου που παράγεται και υπαγωγής του στον Κεντρικό Σχεδιασμό προς όφελος όλης της κοινωνίας.
Απευθυνόμαστε στη λαϊκή οικογένεια, τους νέους που σιγά-σιγά προετοιμάζονται για τις πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ.
Απευθυνόμαστε σε όλους αυτούς που προβληματίζονται, ασφυκτιούν, αντιμετωπίζουν τα αδιέξοδα που δημιουργεί η ταξική εκμεταλλευτική κοινωνία.
Δίνουμε ξεκάθαρη απάντηση ότι διέξοδος υπάρχει από τη βαρβαρότητα της ανεργίας, του μόνιμου άγχους, της δουλειάς χωρίς δικαιώματα και σε άσχετο τομέα από αυτό που οι νέοι σπουδάζουν.
Η νέα Ελλάδα της εργατικής εξουσίας μπορεί να ανοίξει το δρόμο, ώστε να μην αναγκάζεται να δουλεύει κανένας νέος άνθρωπος πριν ολοκληρώσει την υποχρεωτική 12χρονη εκπαίδευση.
Μπορεί να εγγυηθεί, κάθε νέος και νέα, που δεν επιλέγει να συνεχίσει σε επαγγελματική σχολή ή πανεπιστήμιο ή καλλιτεχνικές σπουδές, να μπορεί να βρει δουλειά, μέσω του μηχανισμού κατανομής εργατικού δυναμικού.
Η καταπολέμηση της ανεργίας, δεν είναι για το εργατικό κράτος ευχολόγια. Είναι όρος ύπαρξης της σοσιαλιστικής οικονομίας.
Η διασφάλιση της εργασίας ως δικαίωμα και όχι σαν ευκαιρία, όπως γίνεται στον καπιταλισμό σήμερα, σημαίνει ότι ο νέος τελειώνει προγραμματισμένα την εκπαίδευση, παίρνει το πτυχίο του και βρίσκει δουλειά.
Για να σχεδιάσει κάποιος την αξιοποίηση των αποφοίτων, σημαίνει ότι έχει σχεδιασμένη οικονομία προς όφελος του λαού κι όχι της κερδοφορίας λίγων, ότι έχει σχεδιασμό ποια επαγγέλματα χρειάζονται για σχεδιασμένη απορρόφηση.
Χωρίς να εκβιάζει το φοιτητή για το πού θα απορροφηθεί, αλλά να του δείχνει το δρόμο και να τον ενημερώνει για το ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.
Και το σχολείο έχει σημαντικό ρόλο σε αυτή την υπόθεση, γιατί μορφώνει και καλλιεργεί πολύπλευρα την προσωπικότητα, την εργασιακή ετοιμότητα κάθε μαθητή ως την ενηλικίωσή του, ώστε να μπορεί να επιλέξει -σχετικά πιο ελεύθερα- αν θα συνεχίσει στην ανώτατη, στην επαγγελματική ή στην καλλιτεχνική εκπαίδευση ή αν άμεσα θα μπει στην παραγωγή.
Ακριβώς σε αυτή τη βάση, τοποθετούμε την πρόταση, για το πώς θα γίνεται η επιλογή των υποψηφίων για εισαγωγή στο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης.
Δεν είναι δηλαδή τεχνικό ζήτημα αλλά συνδέεται με την όλη προετοιμασία που γίνεται εντός σχολείου και κυρίως με τις δυνατότητες που δίνει η κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής και ο κεντρικός πανεθνικός σχεδιασμός.
Όμως, ταυτόχρονα, είναι και πρόταση που μπορεί να ανακουφίσει και σήμερα τα εργατικά λαϊκά στρώματα και τα παιδιά τους, γιατί προβλέπει την απεριόριστη δυνατότητα πολλαπλών επιλογών προτίμησης, το δικαίωμα επανάληψης της διαδικασίας όσες φορές επιθυμούν οι υποψήφιοι, τη δυνατότητα κατοχύρωσης βαθμολογίας.
Πρόταση που παρ' όλες τις δεκάδες νομοθετικές παρεμβάσεις του υπουργείου Παιδείας, προφανώς δεν συνάδει με τα φούμαρα περί "ελεύθερης πρόσβασης σε ΑΕΙ" που μόνο ελεύθερη και μόνο σε πραγματικά πανεπιστημιακά τμήματα, δεν είναι...
Φίλες και φίλοι,
συντρόφισσες και σύντροφοι,
Είναι αλήθεια ότι η νέα γενιά, δεν έχει γνωρίσει τα επιτεύγματα που κατάφερε η πρώτη προσπάθεια του ανθρώπου να οικοδομήσει μια κοινωνία δίχως εκμετάλλευση. Πολύ περισσότερο, η αστική τάξη μέσα από τους πολυπλόκαμους μηχανισμούς της, παρεμβάλλει έναν τεράστιο παραμορφωτικό φακό που συνάμα είναι και εμπόδιο, ανάμεσα στους νέους και την ιστορική πείρα του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε. Επιδίδεται σε χυδαίο αντικομμουνισμό, διαστρεβλώνει την ιστορία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, τον τεράστιο ρόλο που έπαιξε η Σοβιετική Ένωση στο τσάκισμα του ναζιστικού τέρατος, ταυτίζει τον σοσιαλισμό με τον φασισμό.
Η αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, μαζί με την κριτική μελέτη του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε αποτελούν για το Κόμμα μας δυο αλληλένδετα καθήκοντα. Είναι καθοριστική συμβολή στην πάλη για να αναζωογονηθούν τα ωραιότερα ιδανικά που γνώρισε η ανθρωπότητα.
Οι νέοι πρέπει να γνωρίσουν καλύτερα, και είναι ευθύνη και δική μας αυτό, ότι η νίκη της αντεπανάστασης δεν αναιρεί την ανωτερότητα της νέας κοινωνίας.
Δεν εκμηδενίζει τα τεράστια πλεονεκτήματα που παρείχε για την εργασία και τη ζωή των εργαζομένων.
Ό,τι γράφτηκε με τεράστια κινητοποίηση εργατικών μαζών, με τον πρωτοπόρο ρόλο, την αυτοθυσία χιλιάδων κομμουνιστών, τα τεράστια επιστημονικά - τεχνολογικά επιτεύγματα, κόντρα σε θεούς και δαίμονες, στην ιμπεριαλιστική περικύκλωση, στον εμφύλιο πόλεμο, στην μετέπειτα αντιμετώπιση από το διεθνές κεφάλαιο, όλα αυτά δεν σβήνονται με βρώμικο μελάνι.
Και δεν αναφερόμαστε μόνο στα πάρα πολλά στοιχεία από τις τεράστιες κατακτήσεις του σοσιαλισμού, που και σήμερα μπορεί να φαντάζουν άφταστες και για τα πιο προωθημένα καπιταλιστικά κράτη, αλλά κυρίως στην αιτία που τις δημιούργησε. Που δεν είναι άλλη από την κατάργηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής.
Αυτή ήταν ο παράγοντας που απελευθέρωσε τον άνθρωπο από τα δεσμά της μισθωτής σκλαβιάς, που επιτάχυνε την ανάπτυξη της παραγωγικής και ερευνητικής διαδικασίας χωρίς εκμετάλλευση, με αποτέλεσμα μια θεαματικά γρήγορη άνοδο της κοινωνικής ευημερίας.
Σε αυτή τη βάση κατορθώθηκε να έχουν όλοι οι πολίτες εξασφαλισμένη εργασία, δημόσια δωρεάν ιατρική περίθαλψη και παιδεία, παροχή φθηνών υπηρεσιών από το κράτος, κατοικία, καθολική πρόσβαση στην πνευματική και πολιτιστική δημιουργία.
Σε αυτό το πλαίσιο επιτεύχθηκε η ταχύτατη, η ριζική εξάλειψη της τρομερής κληρονομιάς του αναλφαβητισμού, η άνοδος του γενικού επιπέδου μόρφωσης και ειδίκευσης.
Το σοβιετικό εκπαιδευτικό σύστημα αναγνωριζόταν και από τους δυτικούς για τη σαφέστατη, συντριπτική υπεροχή του στη σφαιρικότητα των γνώσεων που έδινε στους νέους. Ο προβληματισμός των Αμερικανών ειδικών, που εντάθηκε μετά το "Σπούτνικ σοκ" του 1957, για "το τι διδάσκεται ο Ιβάν, αλλά δεν διδάσκεται ο Τζόνι", εξέφραζε την κατανόηση της εκπαιδευτικής, μορφωτικής υστέρησης των ΗΠΑ σε σύγκριση με την ΕΣΣΔ.
Δεν μπορούσε φυσικά να γίνει αλλιώς. Η άνοδος του πολιτιστικού και μορφωτικού επιπέδου του σοβιετικού λαού, ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την εδραίωση της σοσιαλιστικής επανάστασης, στα πρώτα της βήματα.
Η μόρφωση του σοβιετικού λαού ήταν οξυγόνο για την ίδια τη σοσιαλιστική κοινωνία. Ακριβώς γι' αυτό, κατορθώθηκε να αντιμετωπιστεί, με τιτάνια προσπάθεια, η καταστροφή που έσπειρε η ναζιστική εισβολή.
Τα ίδια τα ιστορικά στοιχεία το μαρτυρούν:
Μέσα στον πόλεμο, 82.000 σχολεία και 334 ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα καταστράφηκαν στη Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, σε αυτές ακριβώς τις συνθήκες του πολέμου, πάρθηκαν μέτρα για την εξασφάλιση της λειτουργίας των σχολείων στα μετόπισθεν. Δημιουργήθηκαν βραδινά σχολεία, συνέχισε η λειτουργία μεσαίων και ανώτατων σχολών. Συνολικά καταρτίστηκαν 302.000 ειδικοί με ανώτατη, 540.000 με μέση ειδική μόρφωση, σχεδόν 2.500.000 ειδικευμένοι εργάτες. Με απόφαση του Λαϊκού Επιτροπάτου Παιδείας (1/12/1943) εισάχθηκε η έναρξη της σχολικής εκπαίδευσης στα 7 έτη, αυξάνοντας τον αριθμό των μαθητών κατά 2.000.000 στη σχολική χρονιά 1944/45.
Έτσι, έφτασε η Σοβιετική Ένωση το 1959 να έχει νικήσει ολοκληρωτικά την αγραμματοσύνη. Έτσι, έφτασε το 1970, πάνω από τα 3/4 του απασχολούμενου πληθυσμού στις πόλεις και το 50% των εργαζομένων στο χωριό να είχαν αποκτήσει μέση ή ανώτατη μόρφωση.
Φίλες και φίλοι,
συντρόφισσες και σύντροφοι,
Η πρόταση μας για το σχολείο των σύγχρονων αναγκών και δυνατοτήτων, αποτελεί όπλο στην καθημερινή πάλη.
Μπορεί να μπολιάσει τους αγώνες, τις διεκδικήσεις του λαού και της νεολαίας, να διαμορφώσει κριτήριο αντιπαράθεσης στις αλλαγές που κατά καιρούς προωθούνται και διαφημίζονται.
Σήμερα ξεκινάμε πιο ουσιαστικά μια πλατιά συζήτηση μέσα στο λαό, με τη συμμετοχή των νέων ανθρώπων, των εκπαιδευτικών, των γονιών, της εργατικής τάξης στο σύνολό της.
Παράλληλα, συνεχίζουμε τη μελέτη και την έρευνα πάνω στα ζητήματα που σχετίζονται με την περαιτέρω εξειδίκευση της πρότασής μας, σε πλευρές που δεν έχουν θιχτεί ολοκληρωμένα.
Απευθυνόμαστε, γι' αυτόν το λόγο, σε εκπαιδευτικούς, επιστήμονες, εργαζόμενους που προβληματίζονται για την πορεία της εκπαίδευσης, για τους όρους μόρφωσης και διαπαιδαγώγησης των παιδιών της λαϊκής οικογένειας.
Γνωρίζουμε τις καθημερινές δυσκολίες που βιώνει η λαϊκή οικογένεια, έχουμε επίγνωση των σύνθετων προβλημάτων, τον καταιγισμό των εξελίξεων σε όλα τα επίπεδα.
Δεν κάνουμε πίσω. Δουλεύουμε με σχέδιο, επιμονή και υπομονή, ώστε να διαμορφώνονται όροι μορφωτικών απαιτήσεων, να καταπολεμάμε στην πράξη την παραίτηση, την απαξίωση της σχολικής γνώσης.
Επιμένουμε. Προχωράμε μπροστά!
Αυτόν τον κόσμο, με τη δύναμη της γνώσης μπορούμε να τον εξηγήσουμε.
Με την οργάνωση της πάλης, μπορούμε να τον αλλάξουμε!».
