Μια σειρά από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, εκφράζοντας τη
διαφωνία ή τη δυσαρέσκειά τους για το γεγονός ότι η συγκυβέρνηση προχωρά
σε ένα τρίτο μνημόνιο, υποστηρίζουν ότι με αυτή τους τη στάση
υπερασπίζονται τη δυνατότητα ύπαρξης μιας εναλλακτικής απέναντι στην
κυρίαρχη πολιτική της ΕΕ, την πολιτική των μνημονίων, της λιτότητας
κ.λπ. Διαφορετικά, όπως λένε χαρακτηριστικά, «η αριστερά θα υιοθετήσει
το δόγμα της TINA (There is no Alternative) της Μ. Θάτσερ», δηλαδή «Δεν
υπάρχει εναλλακτική».
Εχει, όμως, ενδιαφέρον να δούμε τι εννοούν όταν μιλάνε για εναλλακτική.
Μακιγιαρίσματα του καπιταλισμού
Ορισμένοι «ψάχνουν» την εναλλακτική λύση στη διαμόρφωση «εναλλακτικών μορφών της οικονομίας». Διαβάζουμε χαρακτηριστικά: «Διαφορετικές
παραγωγικές διαδικασίες, αντι-εμπορευματικά κυκλώματα διανομής,
εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία, κοινωνικές και παραγωγικές
καινοτόμες θεσμίσεις κ.ο.κ. είναι πολύ πιο πιθανόν να αντιμετωπίσουν την
τεράστια ανεργία και τις κοινωνικές και παραγωγικές συνέπειες της
επιβαλλόμενης καταστροφής από ό,τι η με παραδοσιακούς όρους ανασυγκρότηση του ελληνικού καπιταλισμού.
Την στιγμή που το κλασικό οικονομικό κύκλωμα απορρίπτει εκτεταμένα
τμήματα υποψήφιων προς εκμετάλλευση και δείχνει σημάδια παρακμής και
κατάρρευσης, αποτελεί αδιανόητη προσκόλληση -ιδιαίτερα από την Αριστερά-
η εμμονή στην ανασυγκρότησή του ως του μοναδικού τρόπου για να
μπορέσουμε να ζήσουμε όπως όπως» (Α. Καρίτζης, μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ στην «Αυγή» της προηγούμενης Κυριακής).Η άποψη αυτή καταλήγει στο κάλεσμα: «(...) να οικοδομήσουμε ανταγωνιστικά παραγωγικά και οικονομικά
κυκλώματα που θα απελευθερώσουν πραγματικά τις δυνατότητες των ανθρώπων, θα ισχυροποιήσουν με ουσιαστικό τρόπο την κοινωνία απέναντι και σε καταστάσεις ενδεχόμενης κατάρρευσης και σε κάθε περίπτωση θα σχετικοποιήσουν de facto την απόλυτη εξάρτηση της κοινωνίας μας από το κλασικό οικονομικό κύκλωμα».
Σύμφωνα με αυτήν τη θέση, το εργατικό - λαϊκό κίνημα θα πρέπει να αναζητήσει εναλλακτική λύση στην προσπάθεια διαμόρφωσης ενός δικτύου «εναλλακτικής οικονομίας» που θα στέκεται στο πλάι των κυρίαρχων καπιταλιστικών σχέσεων, χωρίς βεβαίως να συγκρούεται με αυτές ούτε να τις ανατρέπει, αλλά συμβάλλοντας στην ανασυγκρότησή τους όχι με τον «παραδοσιακό τρόπο» όπως αναφέρει. Ετσι, προτείνουν μια παράκαμψη στον ίδιο τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, που όμως θα έχει στόχο την ενίσχυση και στήριξή του. Βεβαίως, δεν πρόκειται για καμιά πρωτοτυπία. Οπου, όταν και αν εφαρμόστηκαν τα μοντέλα της λεγόμενης «κοινωνικής οικονομίας», τα οποία στην πραγματικότητα επικαλείται το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, είτε λειτούργησαν στη διαμόρφωση ουτοπικών ψευδαισθήσεων, που γρήγορα καταρρίφθηκαν από την πραγματικότητα, είτε οδήγησαν στην πλήρη ενσωμάτωση όλων αυτών των «εγχειρημάτων» στον κυρίαρχο καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, δηλαδή την εκμετάλλευση εργατικής δύναμης με σκοπό το μέγιστο κέρδος. Λειτούργησαν έτσι ως προπλάσματα για την επέκταση της δράσης του κεφαλαίου σε νέα πεδία κερδοφορίας. Είτε διατηρήθηκαν όσο χρειάζονταν, εξασφαλίζοντας μια συμπληρωματική λειτουργία, η οποία αξιοποιήθηκε στο να ξαλαφρώσουν το κράτος και το κεφάλαιο από τις ευθύνες τους αλλά και στη χειραγώγηση εργαζομένων. Για παράδειγμα, η περίφημη «αυτοδιαχείριση εργοστασίων» που έχουν κλείσει οδήγησε τους απολυμένους εργαζόμενους να πάψουν να διεκδικούν αποζημιώσεις, δεδουλευμένα, προστασία από το κράτος. `Η οι συνεταιρισμοί ανέργων. `Η ας δούμε πώς αξιοποιήθηκαν και αξιοποιούνται οι περίφημες Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, ώστε το κράτος και η Τοπική Διοίκηση να απαλλάσσονται από προσλήψεις εργαζομένων σε τομείς κοινωνικών υπηρεσιών, ενώ επίσης συμβάλλουν στο χτύπημα των εργασιακών δικαιωμάτων, στην ενίσχυση της απλήρωτης δουλειάς κ.λπ.
Αγωνίες και φόβοι
Αλλα
στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, προερχόμενα κυρίως από τη μειοψηφία, την «Αριστερή
Πλατφόρμα» και άλλες ομάδες, προβάλλουν ως εναλλακτική μια πιο
ρεαλιστική λύση: «Να βγει η Ελλάδα απ' το ευρώ, την Ευρωζώνη ώστε να
μπορέσει η χώρα να ανακτήσει αυτά τα εργαλεία που θα της επιτρέψουν να
στηρίξει την ανάκαμψη της οικονομίας». Πάνω - κάτω αυτή είναι η άποψή τους.Εχουμε ξαναγράψει στην εφημερίδα - το γράψαμε και την προηγούμενη βδομάδα - το γιατί αυτή η «εναλλακτική» δεν πρόκειται να δώσει διέξοδο υπέρ του λαού, των εργαζομένων και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Εξηγήσαμε γιατί είναι μια εναλλακτική που το κεφάλαιο έχει στην τσέπη του και θα την αξιοποιήσει όταν και εφόσον οι συνθήκες αναδείξουν ότι είναι αναγκαία. Οχι μόνο γιατί άμεσα στην πραγματικότητα αυτό που θα αλλάξει είναι ο τρόπος με τον οποίο ο λαός θα πληρώσει, θα ματώσει για την ανάκαμψη της κερδοφορίας του κεφαλαίου, αλλά γιατί αυτή η λύση προτείνεται με όρους ανασυγκρότησης της καπιταλιστικής οικονομίας της Ελλάδας, με όρους καπιταλιστικής ανάκαμψης, δηλαδή ανανέωσης και ενίσχυσης όλων αυτών των αιτιών που οδήγησαν το λαό μας, τους εργαζομένους έως εδώ. Δηλαδή, για το ξεκίνημα ενός νέου οικονομικού κύκλου που, από την ανάπτυξη που θα πραγματοποιηθεί πάνω στα συντρίμμια των τσακισμένων εργατικών - λαϊκών δικαιωμάτων, θα ξανάρθει η κρίση αργά ή γρήγορα και πάλι απ' την αρχή θα συνεχίζεται ο αδιέξοδος φαύλος κύκλος, με τους εργαζόμενους να μετράνε διαρκώς και νέες απώλειες.
Παρ' όλες τις εμφανείς διαφορές ανάμεσα στις δύο «εναλλακτικές λύσεις», όπως προβάλλονται, ή και άλλες που θα αναδυθούν υπάρχει ένα κοινό, μια κοινή αγωνία: να μη θεωρηθεί η σημερινή πολιτική μονόδρομος. Στην πραγματικότητα, αγωνιούν για το πώς θα πείσουν ότι υπάρχουν άλλες φιλολαϊκές λύσεις εντός του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, αγωνιούν για το πώς θα δημιουργήσουν νέες αυταπάτες, νέες ψευδαισθήσεις ότι το σημερινό αντιλαϊκό - αντεργατικό πλαίσιο μπορεί να αλλάξει εκ των έσω. Δηλαδή, επιχειρούν να αντιστρέψουν το συμπέρασμα που βγαίνει από την πείρα των έξι μηνών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ: Οτι κάθε κυβέρνηση - όργανο της εξουσίας των μονοπωλίων εντός του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, εντός των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών και ενώσεων θα οδηγηθεί αντικειμενικά σε ένα συγκεκριμένο αντιλαϊκό δρόμο ανεξάρτητα από διακηρύξεις και προθέσεις.
Η σαβούρα της αναθεώρησης και του οπορτουνισμού
Ιδεολογικά
και πολιτικά αυτή η αγωνία εξηγείται. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο
ΣΥΡΙΖΑ συγκροτείται από δυνάμεις που, ανεξάρτητα από την αφετηρία τους,
αν ορισμένες προέρχονται π.χ. από το κομμουνιστικό κίνημα, συνέκλιναν σε
ένα νεοκεϊνσιανό σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα, το οποίο ήρθε να
αντικαταστήσει τις διακηρύξεις της παλιάς σοσιαλδημοκρατίας του ΠΑΣΟΚ,
που χρεοκόπησε την περίοδο των 5 χρόνων της καπιταλιστικής οικονομικής
κρίσης. Συγκροτείται από γενιές νεότερων στελεχών, οι οποίες έχουν
διαπαιδαγωγηθεί με όλη τη σαβούρα των αναθεωρητικών αντιλήψεων του
ευρωκομμουνισμού και όλου του μεταπολεμικού δεξιού οπορτουνισμού, που
αποθεώνουν τον αστικό κοινοβουλευτισμό, που θεωρούν το αστικό κράτος
εργαλείο, που γαλουχήθηκαν με συνθήματα οι «άνθρωποι πάνω απ' τα κέρδη»
και όχι με το στόχο της κατάργησης των καπιταλιστικών κερδών, την ίδια
ώρα που πίνουν νερό στο όνομα της ανταγωνιστικότητας, της καπιταλιστικής
ανάκαμψης. Κι αυτό γιατί στην πραγματικότητα θεωρούν ότι η
καπιταλιστική κερδοφορία είναι αναγκαία για να λειτουργήσει η οικονομία,
απλώς θα πρέπει να τιθασευτεί, να λειανθούν οι πιο οξείες γωνίες της,
να ρυθμιστεί. Που διαμορφώθηκαν με το πνεύμα της αντεπανάστασης, της
περεστρόικα, της μετά βδελυγμίας απόρριψης της πρώτης απόπειρας
σοσιαλιστικής οικοδόμησης, με τη λογική ότι η αλλαγή του κόσμου δεν
πηγάζει από την ίδια την αντικειμενική πραγματικότητα, με ένα πνεύμα που
η «ριζοσπαστικότητά» του έφτανε έως τη λογική που εξέφραζε το 2005 η
έκκληση του Α. Αλαβάνουν στους νέους του ΣΥΝ: «Για να αλλάξουμε την Αριστερά μπας και μπορέσουμε να αλλάξουμε μερικά πράγματα στον κόσμο»!Και κοινωνικά, όμως, αυτή η αγωνία εξηγείται. Παρ' όλο που ο ΣΥΡΙΖΑ αναδεικνύεται πια ως καθαρό αστικό κόμμα, δεν παύει να συγκροτείται από δυνάμεις που εκφράζουν μικροαστικές διαθέσεις, διαθέσεις τμημάτων της κοινωνίας που μπορεί να αγανάκτησαν για τις επιπτώσεις της κρίσης στα εισοδήματά τους, να διαμαρτύρονται γιατί ο καπιταλισμός δεν είναι όπως αυτοί θα ήθελαν, όμως φοβούνται και απεχθάνονται βαθιά το ενδεχόμενο της ρήξης, της σύγκρουσης με το σύστημα, γιατί τις δένουν με αυτό χιλιάδες οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά, ηθικά, μικρά και μεγάλα αόρατα νήματα. Το γεγονός αυτό κάνει τον ΣΥΡΙΖΑ χρήσιμο στην αστική τάξη, γι' αυτό ακούμε από όλα τα αστικά επιτελεία οτι «μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας μπορούν», γιατί, ακριβώς λόγω της μικροαστικής του φυσιογνωμίας, έχει μεγαλύτερη ικανότητα από τα άλλα αστικά κόμματα στη χειραγώγηση ευρύτερων εργατικών - λαϊκών στρωμάτων, στην εξασφάλιση της περίφημης συναίνεσης.
Η αγωνία τους, λοιπόν, είναι να μη βγει η όποια δυσαρέσκεια, η αγανάκτηση έξω από τα σημερινά πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος, των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών είτε αυτές ονομάζονται ΕΕ είτε κάπως αλλιώς στο μέλλον. Η αγωνία τους είναι να μην κάνει η εργατική - λαϊκή συνείδηση το αναγκαίο βήμα προς τα μπρος, να συνειδητοποιήσει δηλαδή ότι αδιέξοδο και ουτοπικό είναι η αναζήτηση λύσεων εντός του καπιταλισμού, εντός του ιμπεριαλιστικού συστήματος, η προσδοκία από την εναλλαγή αστικών κυβερνήσεων. Γιατί ξέρουν πολύ καλά ότι μια τέτοια συνειδητοποίηση θα απελευθερώσει μεγάλες εργατικές - λαϊκές δυνάμεις που δεν θα μπορούν να ελέγξουν, δεν θα μπορούν να καναλιζάρουν. Ξέρουν πολύ καλά ότι το ΚΚΕ αποτελεί τη μοναδική δύναμη που μπορεί να συμβάλει σε αυτήν την κατεύθυνση, γι' αυτό δεν αμελούν όποτε τους δίνεται η δυνατότητα να επιτίθενται ακόμα και διαστρεβλώνοντας τις πολιτικές του θέσεις για να το χτυπήσουν, να το συκοφαντήσουν. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν οι αγωνίες και οι εφιάλτες του να γίνουν πραγματικότητα...
Α.