 | |
| Σαν αύριο το ξημέρωμα (14/8/1954), οδηγούνταν στον τόπο της εκτέλεσής του, στο Χαϊδάρι |
με απόλυτον ψυχραιμίαν τας σφαίρας του αποσπάσματος» και «δεν εδέχθη ούτε να κοινωνήση, ούτε να του δέσουν τους οφθαλμούς του».
Στην κυβέρνηση βρισκόταν ο «Ελληνικός Συναγερμός», η «Δεξιά», του Παπάγου. Βεβαίως, δύο χρόνια πριν, το Μάρτη του 1952, από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος δολοφονήθηκαν ο Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του. Τότε στην κυβέρνηση βρισκόταν το «Κέντρο», η άλλη παράταξη της αστικής τάξης, με επικεφαλής τον Πλαστήρα.
Οπως για τον Μπελογιάννη και τους συντρόφους του, έτσι και για τον Πλουμπίδη δολοφόνοι ήταν η αστική τάξη σε συνεργασία με τους Αμερικανούς συμμάχους της.
Οι εκτελέσεις έγιναν με στόχο να χτυπήσουν την προσπάθεια ανασυγκρότησης του παράνομου μηχανισμού του Κόμματος. Ηθελαν νεκρούς τους ηγέτες του ΚΚΕ για να σπέρνουν τον τρόμο και να πετύχουν τη διάλυση του εργατικού κινήματος. Δεν τους έφταναν οι φυλακές, οι εξορίες και τα βασανιστήρια των αγωνιστών στα κολαστήρια «εθνικής αναμόρφωσης», Γυάρος, Μακρονήσι, Αη Στράτης, Κέρκυρα, Αίγινα, Ιτζεδίν, Αλικαρνασσός κ.λπ.
Ο Νίκος Πλουμπίδης συλλαμβάνεται στις 25 Νοέμβρη του 1952. Κρατείται από τότε έως την έναρξη της δίκης στις 24 Ιούλη 1953, μέρα Παρασκευή. Μαζί του δίκαζαν ερήμην και τους Ν. Ζαχαριάδη, Γ. Ιωαννίδη, Β. Μπαρτζιώτα, Μ. Πορφυρογένη, Π. Ρούσο, Λ. Στρίγγο, Μ. Βλαντά, Γ. Βοντίτσιο - Γούσια κ.ά. Βασική κατηγορία του καθεστώτος εναντίον τους ήταν η «παράβαση» του ΑΝ 375 της μεταξικής δικτατορίας περί κατασκοπείας. Ενα καθεστώς που είχε ως βασικότερο στήριγμά του τους Αμερικανούς ιμπεριαλιστές, δίκαζε για κατασκοπεία τους κομμουνιστές, πέντε χρόνια μετά τη λήξη της ένοπλης δράσης του ΔΣΕ κόντρα στην αστική εξουσία. Πάσχιζαν με αυτόν τον τρόπο να προλάβουν το εργατικό - λαϊκό κίνημα και τη νέα άνοδό του, τσακίζοντας την πρωτοπορία του.
Η δίκη ολοκληρώθηκε τη Δευτέρα 3 Αυγούστου του 1953 με την έκδοση της απόφασης. Ο Πλουμπίδης και η καθοδήγηση του ΚΚΕ καταδικάστηκαν δύο φορές σε θάνατο. Ο Πλουμπίδης αντιμετώπισε την υπόθεση με πίστη στο Κόμμα, έως την τελευταία στιγμή.
Η άδικη κατηγορία
Στις 25/7/1952, το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, στηριζόμενο - σε μεγάλο βαθμό - και σε πληροφορίες στελεχών από την Ελλάδα, καθώς και στην πρωτοβουλία του Πλουμπίδη να δημοσιοποιήσει επιστολή με την οποία αναλάμβανε την ευθύνη του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ, ενώ υπεύθυνος ήταν ο Μπελογιάννης, βγάζει απόφαση «για τον Νίκο Πλουμπίδη (Μπάρμπα)», με την οποία τον διαγράφει, χρησιμοποιώντας ιδιαίτερα σκληρούς, άδικους και απαράδεκτους χαρακτηρισμούς (του προδότη, του χαφιέ, κ.λπ.). Ο Πλουμπίδης, απομονωμένος και χαρακτηρισμένος από την ηγεσία του Κόμματος, όχι μόνο δεν το αποκήρυξε, αλλά και το υπεράσπισε μέχρι την τελευταία του πνοή.
Η ηγεσία του ΚΚΕ κατήγγειλε την επιστολή του Πλουμπίδη για τον Μπελογιάννη ως πλαστή, μεθοδευμένη από την Ασφάλεια. Με αυτόν τον τρόπο το ΠΓ καταδίκασε έμμεσα την ενέργεια του Πλουμπίδη, που ήταν αντικαταστατική καθώς αποτελούσε παραβίαση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού και των κανόνων συνωμοτικότητας και επαγρύπνησης. Ο Πλουμπίδης υπεράσπισε την ενέργειά του ως ανταπόκριση στο γενικό κάλεσμα του ΠΓ προς όλα τα μέλη και στελέχη να κάνουν οτιδήποτε για τη σωτηρία του Ν. Μπελογιάννη.Στην άδικη κατηγορία ο Νίκος Πλουμπίδης απάντησε γράφοντας: «Τιμή μου εγώ πάνω απ' όλα έχω την τιμή του Κόμματος (...) Εγώ εκείνα που δίδασκα τα εφάρμοζα πρώτος εγώ. Ημουν πιστός στο Κόμμα τότε που με ανέβαζε στα ανώτατα αξιώματά του, είμαι πιστός και τώρα που, καλά ή κακά, δίκαια ή άδικα, με κατηγορεί και με στιγματίζει. Θα παραμείνω για πάντα πιστός και θα πεθάνω κομμουνιστής.
Ο εχθρός δουλεύει και δουλεύει με πολλά μέσα για να διαλύσει το Κόμμα, να σπείρει τη σύγχυση στις μάζες και να στρέψει τα στελέχη και τα μέλη του Κόμματος ενάντια στην ηγεσία.
Αυτό που επείγει δεν είναι η ανασκευή της κατηγορίας. Αυτό θα το κάνει το Κόμμα αργότερα, αλλά η διαφύλαξη της ενότητας του Κόμματος και της εμπιστοσύνης στην ηγεσία του Κόμματος (...) Κρατιέμαι με τα δόντια στη ζωή και θα δώσω ακόμα δύο μάχες. Τη μάχη της δίκης και τη μάχη του εκτελεστικού αποσπάσματος (...) Πάντως, πιστεύω ότι το Κόμμα θα επανεξετάσει εν καιρώ το ζήτημα».
Η αποκατάσταση
Η στάση του Πλουμπίδη ήταν ηρωική και μεγαλειώδης. Η απόφαση του ΠΓ για τον Πλουμπίδη ήταν άδικη. Στηριζόταν σε μεγάλο βαθμό σε πληροφορίες που έδιναν στελέχη του Κόμματος από την Ελλάδα, καθώς και σε παραβιάσεις του κομματικού - καταστατικού πλαισίου από τον Πλουμπίδη. Η 9η Ολομέλεια (1958) διαπίστωσε ότι δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να στηρίζει την κατηγορία του προβοκάτορα και του χαφιέ και αποφάσισε την αποκατάστασή του.Σήμερα, με βάση και τη συγκεντρωμένη εμπειρία, είναι βέβαιο ότι η αστική τάξη επιχείρησε εκείνη την περίοδο να εκμεταλλευτεί την ύπαρξη της ΕΔΑ, προκειμένου να υπονομεύσει το ΚΚΕ. Ηλπιζε ότι θα μπορούσε να την αξιοποιήσει ως μοχλό ενάντιά του, εκμεταλλευόμενη δυνάμεις που συμμετείχαν στην ΕΔΑ, αλλά και δυνάμεις του ΚΚΕ με οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις.
Η Ασφάλεια διέδιδε προβοκατόρικες φήμες, κατασκευασμένα σενάρια, με σκοπό να σπείρει τη σύγχυση και την αμφιβολία ανάμεσα στους κομμουνιστές, να συσκοτίσει τα πραγματικά γεγονότα, διαδίδοντας ότι το τάδε μέλος του ΠΓ ή της ΚΕ ήταν όργανό της. Η πολιτική καχυποψία τροφοδοτούνταν και από τη σκόπιμα διαφοροποιημένη και προβοκατόρικη στάση αστών πολιτικών και επικεφαλής των διωκτικών αρχών απέναντι σε στελέχη του ΚΚΕ, όπως του αρχιασφαλίτη Ιωάννη Πανόπουλου, που καθύβριζε δημόσια τον Μπελογιάννη, ενώ επαινούσε τον Πλουμπίδη.
Στο δεύτερο τόμο του «Δοκιμίου Ιστορίας» του ΚΚΕ υπάρχει συγκεκριμένη ανάλυση σε σχέση με το πώς διαμορφώθηκε ένα τέτοιο κλίμα στα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΕ που δρούσαν στην παρανομία:
«Ενέργειες στελεχών, που συνιστούσαν είτε αντικαταστατικές παραβιάσεις (φραξιονισμό ή παραβίαση αποφάσεων) είτε οπορτουνιστικές παλινωδίες ή και επιπόλαιες ενέργειες, ερμηνεύτηκαν ως πράξεις συνεργασίας με τον ταξικό αντίπαλο. Με το ίδιο σκεπτικό εξηγήθηκαν και σοβαρά λάθη που διαπράχτηκαν στα χρόνια της Κατοχής. Και αυτό, γιατί δε συνειδητοποιούνταν οι πραγματικές αιτίες των λαθών, αν και οι αντίστοιχες επιλογές δεν έβρισκαν τη στήριξη μεγάλου μέρους της κομματικής βάσης. Αυτό το κλίμα ήταν ένας επιπρόσθετος παράγοντας που εμπόδιζε μια σε βάθος προγραμματική συζήτηση. Για παράδειγμα, διαφορές που εκδηλώνονταν στα κομματικά όργανα, δεν αποτελούσαν πάντα αντικείμενο ουσιαστικής συζήτησης, δεν καταβαλλόταν πάντα προσπάθεια γενίκευσης των συμπερασμάτων.
Η επίδραση όλων των προηγούμενων παραγόντων γινόταν περισσότερο έντονη σε συνθήκες ήττας και με την καθοδήγηση του Κόμματος να λειτουργεί εκτός Ελλάδας, ενώ στο εσωτερικό της ΚΕ είχε γίνει φανερή η εσωκομματική διαπάλη με την ταυτόχρονη αμφισβήτηση του Ζαχαριάδη από κάποια κεντρικά στελέχη, όχι μόνο για πολιτικές ευθύνες που του απέδιδαν, αλλά και για την κομματική - ηθική του υπόσταση.
Ετσι, η εσωκομματική διαπάλη αναπτυσσόταν και οξυνόταν με επίκεντρο τον προσδιορισμό του στρατηγικού στόχου, αλλά και τις εκτιμήσεις για το παρελθόν και την πολιτική γραμμή που έπρεπε στο εξής να δρομολογηθεί. Επίσης, υπεισερχόταν στην ερμηνεία πολιτικών πρωτοβουλιών, παραλείψεων ή και λαθών ανώτερων στελεχών του Κόμματος, που δρούσαν σε συνθήκες οι οποίες δυσκόλευαν την επικοινωνία και τη συλλογική ανάληψη της ευθύνης.
Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι μια οπορτουνιστική παρέκκλιση βοηθάει εξ αντικειμένου τον ταξικό εχθρό. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι κάθε οπορτουνιστής είναι υποχρεωτικά και πράκτορας του αστικού κράτους».
***
Το ΚΚΕ έχει αποκαταστήσει πλήρως τον Νίκο Πλουμπίδη από το 1958, με απόφαση Ολομέλειας της ΚΕ, ενώ στο «Δοκίμιο Ιστορίας» του Κόμματος τονίζεται πως η απόφαση για τον Πλουμπίδη ήταν άδικη.Η καλύτερη απάντηση σε όσους θέλουν να πλήξουν το ΚΚΕ μέσω της υπόθεσης Πλουμπίδη είναι τα λόγια του ίδιου του Πλουμπίδη: «Τιμή μου εγώ, πάνω από όλα, έχω την τιμή του Κόμματος». Αυτό που ενοχλεί όσους κατά καιρούς θέλησαν να «διορθώσουν» το ΚΚΕ, είναι ότι το ΚΚΕ, με 100 χρόνια απίστευτης δράσης, δεν υπέστειλε ποτέ τη σημαία της πάλης, δεν πρόδωσε ποτέ το λαό. Οτι από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής του, ως ώριμο τέκνο της ανάγκης, πρόβαλλε ανοιχτά την επιδίωξή του: Το γκρέμισμα της σάπιας καπιταλιστικής κοινωνίας και την οικοδόμηση της ανώτερης, της σοσιαλιστικής κοινωνίας.
